Ғұлама Абай – қазақ топырағынан шыққан әлемдік деңгейдегі кемеңгер. Ол күллі адамзат баласына ақыл-ойдың жемісін сыйлады.
Қ.К. Тоқаев, ҚР Президенті
«Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласынан
Есим Г. Хаким Абай — Астана : Фолиант, 2012. – 384 с
Гарифолла Есим, доктор философских наук, профессор, академик НАН РК, раскрывая феномен Абая, последовательно прослеживает путь развития одного из древних языков мира, тюркского, от Анахарсиса Скифского (VI-VIIвв.) до Абая.
Вместе с глубокой ретроспективой тюркской культуры Гарифолла Есим раскрывает нам Абая в многочисленных ракурсах: философии культуры, философии политики, философии религии, философии истории. Книга «Хаким Абай» привлечет внимание широкого круга читателей — от обремененных высокими учеными степенями специалистов — до бесконечного числа почитателей гения казахского народа.
Абай: Тяжесть полета: научное издание / Н. А. Анастасьев. — М. : Молодая гвардия ; Астана : Фолиант, 2008. — 383 с. — (Жизнь замечательных людей: ЖЗЛ : серия биографий ; вып. 1169).
Абай Кунанбаев (1845-1904) широко известен как основоположник казахской литературы, поэт-гуманист, соединивший в своем творчестве вековые традиции степных певцов-жырау с влиянием российской и европейской культуры. Он был и тонким лириком, и глубоким мыслителем, и сатириком, бичующим пороки современников. Жизнь Абая небогата внешними событиями, но наполнена творческими исканиями, поиском новых форм, заочным диалогом с классиками Запада и Востока. Это «бытие в слове», выходящее далеко за пределы биографических подробностей, реконструирует в свое новой книге известный литературовед и писатель Николай Анастасьев. Его Абай — не только сын Великой Степи, борющийся за просвещение и процветание своего народа, но и собеседник Пушкина и Гёте, Шекспира и Декарта, наравне с ними входящий в пантеон великих деятелей мировой культуры.
Абай Қара сөз. Книга слов. — Алматы: Атамура, 2016. — 200 бет.
Абайдьң сыншылдық, ойшылдық, жэне адамгершілік туралы ұлағатты қара сөздерінің бұл басы- лымы көркем безендіріліп, eкі тілде шығарылып отыр.
Есим ГарифоллаФилософский трактат об Абае. - Алматы 2006 год; “Қазақ университеті”. — 76 с.
Книга является оригинальным изданием, содержащим анализ философских воззрений великого мыслителя Абая Кунанбаееа.
Адресована широкому кругу читателей.
Абай. Қарасөз / ҚұнанбаевАбай — Алматы: “Көшпенділер” баспасы, 2015 — 184 бет.
БұлкітапқаұлыАбайдыңқарасөздеріменбірқатарелгетанымаләндеріенгізілген.
Құнанбаев, Абай (Ибраһим). Өлең-сөздің патшасы: шығармаларының бір томдық жинағы / А. Құнанбаев ; сост. К. Серікбаева. — Жидебай : Халықаралық Абай клубы, 2006. — 565 б. — («Аманат» журналының кітапханасы : әлем халықтарының әдебиеті, өнері, тарихы, фәлсафасы, білімі һәм діні. № 39, XIX ғасыр поэзиясы). — Загл. на корешке : Абай.
Ең алдымен, бұл өлеңде Абай ақындық өнері, ақын шығармалары әлеуметтік тартыстың үлкен құралы, зор мәнді әрекеті екенін анық түсінгенін көрсетеді. Шығарманың үлкен идеясы анық халықшыл демократ қайраткерлердің салт- санасын танытады. Ең алғашқы сөздерде өлеңге көркемдіктің шартын қойып, эстетикалық жаңа норма жариялайды. Адам баласы айтып келген сөздің асылы – поэзия екенін биік бағалаумен бірге, оны төмендететін олқылықтарды да алдымен айтады.
Ысмагұлов Ж.Абай: Даналық дәрістері —Алматы: “Өнер” баспасы, 2007. — 400 бет.
Кітапта ұлы Абайдың букіл шыгармашылық мұрасы тұтастай алынып, түгел қарастырылған. Kipicneтарауда абайтанудыңғасырлық тарихының басты-басты кезендері сөз болады. «Қалың елім, қазағым» атты екінші тарау патшалық бодандықтыңәбден асқынған кезеңіндегі халқымыздың тарихи тағдырына, отарлық салдарынан күрт өзгеріске түскен өмipсалтындағы, мінез-құлқындағы келеңсіз жайттарға арналады. Yшіншітарауда ақынның ел-жұртын сондай тығырықтан дұрыс жол тауып шығуға, елдік пен бірлікке, еңбек пен оқу-білімге, адамгершілікқасиеттерге шакырған шығармалары талданады.
Одан кейнгіүш тарауда ақын лирикасындағы адам сезімніңиірімдері, Абайдың ақын мен ақындықөнер жөніндегі, өнердің адам мен қоғам өміріндегі орны туралы ойлары, оның айналасындағы ақындық мектептіңқалыптасуы, қысқасы, бүкіл мұрасындағы қалыптасқан жүйелі эстетикалық көзқарасы баяндалады.
Абайдың аудармалары мен карасөздерін талдап, олардың көркемдік ерекшеліктерін салыстыра, жинақтап қарастыруға жеке тараулар берілген.
Ұлы ұстаздьң шығармасын зерделей келгенде ұрпақтар алдынан туындайтын екіүлкен ақиқат бар. Бipi— Абайдьңөз шығармаларындағы даналық тағылымы және екіншісі— кейінгіөнерпаз ұрпақтар алдына тартылатын Абай дәстурі, яғни оның кейінгі букілұлттықәдебиет пен өнерге тигізетін ықпалы.
Еңбек ғылыми-публицистикалык тұрғыдан оқырман қауыммен сырластық түріндегі зерделеу стилінде жазылған.
Пушкин и Абай. Созвучье звуков, чувств и мыслей / Составитель и автор вступления Сауле Мансурова. — М.: Изд-во «Худож. лит.», 2017. — 304 с.: ил.
Абай Кунанбаев (1845-1904) — великий казахский поэт и мыслитель. А благодаря переводам Абая его современники познакомились с поэзией русского гения Александра Сергеевича Пушкина. Неслучайно 2006 год был объявлен Годом Пушкина в Казахстане и Годом Абая в России. Тогда в своем «Слове об Абае» Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев сказал: «Абай всегда мечтал быть не сыном отца, а сыном Отечества. И сегодня он достиг своей мечты». Писатели, литературоведы, критики с пристрастием продолжают постигать эту вечную мудрость двух гениев. В книгу вошли стихи Пушкина и Абая, поэтические послания двух вершинных поэтов, знаменитые «Слова-назидания» Абая, его переводы гениальных творений Пушкина.
Абай. Сен де 6ip кірпіш дуниеге. Өлендер мен қарасөздер. — Алматы: Атамура, 2014. — 288 бет.
Хакім Абайдың, асыл мұрасы ұрпақтан ұрпаққа жалғаса беретін бага жетпес қазына. Артына өлмейтұғын сөз қалдырған ұлы ақынның шығармаларын кейінгі толқын көкірегіне тоқып, көңіліне шамшырақeтіп алары сөзсіз.
Абай Қалың елім, қазағым… Өлендер.— Алматы: Атамұра, 2002. — 224 бет. ISBN 9965-05-488-6
Ұлтымыздың ұлы перзенті — хакім Абайдың бұл жинағы на біршама өлендері іріктепалынды. Өз заманынан оза туған ақынның терең ойлары мен асыл сөздерікелешек заманаларда да гауһардай жарқырап, көзі ашық көкіректерге нұр болып кұйыла 6epepi хақ.
Қалың оқырман қауым Абай сөздері арқылы өз журегіне, өз табиғатына тағы 6ip үңіле түседі деп сенеміз.
